WARUNKI TECHNICZNE DLA ZNAKÓW I SYGNAŁÓW DROGOWYCH

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunków ich umieszczania na drogach (Dz.U. Nr 220/03, poz. 2181).

WYCIĄG

SPIS TREŚCI

WARUNKI TECHNICZNE DLA ZNAKÓW I SYGNAŁÓW DROGOWYCH.
ZAŁĄCZNIK Nr 1. Szczegółowe warunki techniczne dla znaków drogowych pionowych i warunki ich umieszczania na drogach 
1. Warunki techniczne umieszczania znaków drogowych.
    1. 2. 1. Wielkość i wymiary
    1. 2. 2. Widoczność znaków
    1. 5. 1. Zasady ogólne
    1. 5. 2. Sposób umieszczania znaków
    1. 5. 3. Odległość znaków od jezdni oraz wysokość ich umieszczania
2. Znaki ostrzegawcze.
    2. 2. 26. Rowerzyści
3. Znaki zakazu.
    3. 2. 1. Zakaz ruchu w obu kierunkach
    3. 2. 2. Zakaz wjazdu
    3. 2. 10. Zakaz wjazdu rowerów
4. Znaki nakazu.
    4. 2. 13. Droga dla rowerów
    4. 2. 14. Koniec drogi dla rowerów
    4. 2. 19. Droga dla pieszych i rowerów
5. Znaki informacyjne.
    5. 2. 3. Droga jednokierunkowa
    5. 2. 6. Przejście dla pieszych i przejazd dla rowerzystów
    5. 2. 6. 1. Zasady ogólne
    5. 2. 6. 4. Zasady lokalizacji przejazdów dla rowerzystów
    5. 2. 6. 5. Zasady stosowania znaków D-6a i D-6b
6. Znaki kierunku i miejscowości
    6. 3. 4. Drogowskazy do obiektów turystycznych lub wypoczynkowych
    6. 3. 4. 8. Drogowskazy do szlaku rowerowego
7. Znaki uzupełniające.
    7. 2. 19. Pas ruchu dla określonych pojazdów
8. Dodatkowe znaki pionowe.
    8. 2. Dodatkowe znaki szlaków rowerowych.
ZAŁĄCZNIK Nr 2. Szczegółowe warunki techniczne dla znaków drogowych poziomych i warunki ich umieszczania na drogach
1. Warunki techniczne umieszczania znaków drogowych poziomych.
2. Znaki podłużne.
    2. 2. Opisy szczegółowe
    2. 2. 1. Linie segregacyjne
    2. 2. 2. Linie krawędziowe
4. Znaki poprzeczne.
    4. 1. Zasady ogólne
    4. 2. Opisy szczegółowe
    4. 2. 1. Przejścia dla pieszych
    4. 2. 2. Przejazdy dla rowerzystów
5. Znaki uzupełniające
   5. 2. 5. Linia wyznaczająca pas postojowy
   5. 2. 9. Symbole
   5. 2. 9. 1. Symbol roweru
7. Znakowanie niektórych elementów dróg
    7. 11. Drogi dla rowerów
ZAŁĄCZNIK Nr 3. Szczegółowe warunki techniczne dla sygnałów drogowych i warunki ich umieszczania na drogach.
3. Warunki techniczne.
    3. 2. Rodzaje sygnalizatorów.
    3. 2. 1. Postanowienia wstępne
    3. 2. 7. Sygnalizatory nadające sygnały dla pieszych i rowerzystów
4. Rodzaje sygnałów.
    4. 1. Zasady ogólne.
    4. 4. Sygnały dla rowerzystów.
    4. 5. Sygnały dla pieszych i rowerzystów.
ZAŁĄCZNIK Nr 4. Szczegółowe warunki techniczne dla urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunki ich umieszczania na drogach 
5. Urządzenia zabezpieczające ruch pieszych i rowerzystów.
    5. 1. Zasady ogólne.
    5. 2. Balustrady i poręcze.
    5. 5. Słupki blokujące.
8. Urządzenia do ograniczania prędkości pojazdów.
    8. 1. Progi zwalniające.


WARUNKI TECHNICZNE DLA ZNAKÓW I SYGNAŁÓW DROGOWYCH
§ 1. Szczegółowe warunki techniczne dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunki ich umieszczania na drogach dla:
1) znaków drogowych pionowych - określa załącznik nr 1 do rozporządzenia;
2) znaków drogowych poziomych - określa załącznik nr 2 do rozporządzenia;
3) sygnałów drogowych - określa załącznik nr 3 do rozporządzenia;
4) urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego - określa załącznik nr 4 do rozporządzenia.
§ 2. 1. Dopuszcza się umieszczanie na drogach znaków drogowych pionowych wyprodukowanych przed dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia, które nie spełniają określonych w nim warunków, nie dłużej jednak niż do dnia 30 czerwca 2004 r.
2. Znaki, o których mowa w ust. 1, zostaną zastąpione znakami spełniającymi warunki niniejszego rozporządzenia w terminie do dnia 31 grudnia 2010 r.
3. Znaki drogowe poziome niespełniające warunków określonych niniejszym rozporządzeniem, umieszczone na drogach przed dniem jego wejścia w życie, zostaną zastąpione znakami drogowymi poziomymi spełniającymi warunki niniejszego rozporządzenia w terminie do dnia 31 grudnia 2008 r.

ZAŁĄCZNIK Nr 1
Szczegółowe warunki techniczne dla znaków drogowych pionowych i warunki ich umieszczania na drogach
1. Warunki techniczne umieszczania znaków drogowych
1. 1. Przepisy ogólne

Przepisy załącznika stosuje się do znaków drogowych pionowych umieszczanych na drogach twardych.
Załącznik określa dla znaków i tabliczek:

  •       wielkość, wymiar i widoczność znaków,
  •       barwy i odblaskowość,
  •       liternictwo i stosowane napisy,
  •       zasady umieszczania znaków na drodze,
  •       wzory barwne,
  •       konstrukcje znaków.

    1. 2. Wielkość wymiary i widoczność znaków
    1. 2. 1. Wielkość i wymiary
    Stosuje się pięć grup wielkości znaków: … a mianowicie:
    c) znaki średnie (S):
  •       na jednojezdniowych drogach krajowych i wojewódzkich,
  •       na drogach powiatowych, …
    c) znaki małe (M):
  •       na drogach gminnych,
  •       na drogach w obszarze zabudowanym, gdy warunki drogowe nie pozwalają na stosowanie znaków większych …
  •       na wąskich uliczkach zabytkowych miast.




    1. 2. 2. Widoczność znaków
    Odwrotna strona znaku, jeżeli nie jest wykorzystana do umieszczenia znaku dla jadących z przeciwnego kierunku, powinna mieć barwę szarą. Na odwrotnej stronie tarczy znaku należy umieścić informacje zawierające dane identyfikujące producenta znaku, typ folii odblaskowej użytej do wykonania lica znaku, miesiąc i rok produkcji znaku.

    1. 5. Umieszczanie znaków
    1. 5. 1. Zasady ogólne
    Znaki umieszcza się:
    1) po prawej stronie jezdni lub nad jezdnią, jeżeli dotyczą jadących wszystkimi pasami ruchu,
    2) nad poszczególnymi pasami ruchu, jeżeli dotyczą jadących tylko tymi pasami ruchu,
    3) po lewej stronie jezdni:
    a)      samodzielnie, jeżeli dopuszczają to przepisy rozporządzenia w sprawie znaków i sygnałów drogowych,
    b)      jako powtórzenie znaków umieszczonych po prawej stronie na drogach dwujezdniowych, przy czym jako obowiązkowe dotyczy to znaków kategorii A, B (z wyjątkiem znaków B-35 do B-38), G oraz znaków D-6, D-6a, D-6b,
    c)      na drodze jednokierunkowej, przy czym jako obowiązkowe dotyczy to znaków D-6, D-6a, D-6b; …

    1. 5. 2. Sposób umieszczania znaków
    Znaki umocowuje się na konstrukcjach wsporczych, tj. słupkach, ramach, wysięgnikach, konstrukcjach bramowych, wykonanych z materiałów trwałych, z wyjątkiem betonu. Dopuszcza się też do umieszczania znaków wykorzystywanie słupów linii telekomunikacyjnych, latarń, słupów trakcyjnych i masztów sygnalizatorów oraz ścian budynków i elementów konstrukcyjnych obiektów inżynierskich. Słupki konstrukcji wsporczych powinny mieć przekrój kołowy lub eliptyczny.
    Następny znak powinien być umieszczony za poprzedzającym w odległości co najmniej:
  •       50 m na drogach o dopuszczalnej prędkości powyżej 90 km/h,
  •       20 m na drogach o dopuszczalnej prędkości powyżej 60 km/h,
  •       10 m na pozostałych drogach.
    Jeżeli ze względów lokalnych istnieje konieczność zastosowania dwóch lub trzech znaków na jednym słupku lub wysięgniku, można je umieszczać w układzie pionowym lub poziomym. Odchylenie tarczy znaków powinno wynosić około 5º w kierunku jezdni.

    1. 5. 3. Odległość znaków od jezdni oraz wysokość ich umieszczania
    Znaki na drogach z poboczem należy umieszczać tak, aby odległość znaku od krawędzi korony drogi była nie mniejsza niż 0,5 m. W przypadku, gdy warunki terenowe nie pozwalają na umieszczenie znaku poza koroną drogi, znak powinien być umieszczony:
    a)      na drogach z poboczami gruntowymi – na poboczu w odległości nie mniejszej niż 0,50 m od krawędzi jezdni,
    b)      na drogach z poboczami o nawierzchni twardej (a pasami awaryjnego postoju) – w odległości nie mniejszej niż 0,50 m od krawędzi pobocza.
    W przypadku szerokiego nasypu znaki można umieszczać w koronie drogi w odległości nie większej niż 5 m od krawędzi jezdni.
    Znaki na ulicach umieszcza się w odległości 0,50-2,00 m od krawędzi jezdni.


    2. Znaki ostrzegawcze
    2. 2. 26. Rowerzyści

    Znak A-24 „rowerzyści” stosuje się przed miejscami, gdzie rowerzyści wjeżdżają na jezdnię z drogi dla rowerów lub przejeżdżają przez nią po przejeździe dla rowerzystów. Znak A-24 umieszcza się przed przejazdem dla rowerzystów na drodze, na której dopuszczalna prędkość jest większa niż 60 km/h, a przy innej prędkości – jeżeli przejazd nie jest dobrze widoczny przez kierujących pojazdami lub występuje na odcinku jezdni między skrzyżowaniami.
    Jeżeli kontynuacją drogi dla rowerów jest pas ruchu dla rowerów wyznaczony na jezdni, oprócz znaku A-24 należy umieścić znak F-19 „pas ruchu dla określonych pojazdów” wskazujący pas dla rowerów.
    Szczegółowe zasady … w punkcie 5. 2. 6. 4.


    3. Znaki zakazu
    3. 2. 1. Zakaz ruchu w obu kierunkach
    (przypis redakcji: patrz pkt. 4. 2. 19. Droga dla pieszych i rowerów)
    *
    3. 2. 2. Zakaz wjazdu
    Znak B-2 „zakaz wjazdu” stosuje się w celu wskazania zakazu wjazdu wszelkich pojazdów na drogę lub jezdnię od strony umieszczenia znaku.

    Jeżeli ruch na jezdni jest otwarty w jednym kierunku tylko dla określonych pojazdów np.:

  •       rowerów, wówczas na wlocie, na którym rozpoczyna się pas ruchu przeznaczony dla tych pojazdów, umieszcza się znak B-2 z tabliczką z napisem określającym pojazdy, których zakaz nie dotyczy, np. … z tabliczką T-22, jeżeli zakaz nie dotyczy rowerów. Na przeciwległym wlocie umieszcza się odpowiednio … znak D-3 z tabliczką T-22.

    3. 2. 10. Zakaz wjazdu rowerów

    Znak B-9 „zakaz wjazdu rowerów” wyrażający zakaz ruchu rowerów i wózków rowerowych, stosuje się w celu wyeliminowania ruchu tych pojazdów ...
    Ponadto znak B-9 stosuje się na drogach, w obrębie których lub w pobliżu wyznaczono drogę dla rowerów, a znak nakazujący korzystanie z tej drogi może nie być dobrze widoczny dla kierujących rowerami.





    4. Znaki nakazu
    4. 2. 13. Droga dla rowerów

    Znak C-13 „droga dla rowerów” stosuje się w celu wyeliminowania z drogi innych niż rowery pojazdów. Znak ten umieszcza się bezpośrednio przy wjeździe na drogę dla rowerów.


    4. 2. 14. Koniec drogi dla rowerów

    Znak C-13a „koniec drogi dla rowerów” stosuje się w celu wskazania miejsca, w którym kończy się droga dla rowerów i następuje włączenie do jezdni, na której odbywa się ruch innych pojazdów.

    Znak C-13a stosuje się przed miejscami, gdzie ciąg rowerowy kierowany jest na drugą stronę drogi, a warunki lokalne nie pozwalają na bezpieczne wyznaczenie przejazdu dla rowerzystów. W takim miejscu rowery powinny być przeprowadzane po przejściu dla pieszych.




    4. 2. 19. Droga dla pieszych i rowerów

    Znak C-13/16 „droga dla pieszych i rowerów” stosuje się w celu oznaczenia dróg tylko dla pieszych i kierujących rowerami. Na znaku tym umieszcza się jednocześnie symbole znaków C-13 i C-16.

    Wspólne użytkowanie drogi przez pieszych i rowerzystów może być stosowane, jeżeli natężenie ruchu pieszego nie przekracza 450 osób/h, a natężenie rowerów nie przekracza 50 rowerów/h lub też ruch pieszy jest nie większy niż 50 osób/h, a ruch rowerowy – nie przekracza 250 rowerów/h (przypis redakcyjny: w przypadkach pośrednich stosuje się interpolację liniową).
    W przypadku, gdy ruch rowerów powinien odbywać się tylko po jednej stronie drogi dla pieszych i rowerów, symbole rowerów i pieszych oddziela się kreską pionową.

    Jeżeli na drodze konieczne jest dopuszczenie ruchu innych pojazdów niż rowery np. pojazdów zaopatrzenia, nie stosuje się znaku C-13/16. W takich przypadkach stosuje się znak B-1 z tabliczką T-22 oraz tabliczką wskazującą, jakich innych pojazdów zakaz nie dotyczy (przypis redakcji: wzór znaku T-22 patrz 3. 2. 2. Zakaz wjazdu).

    5. Znaki informacyjne
    5. 2. 3. Droga jednokierunkowa

    Znak D-3 „droga jednokierunkowa” stosuje się w celu wskazania wjazdu na jezdnię, po której ruch wszelkich pojazdów odbywa się tylko w jednym kierunku określonym na znaku.

    Jeżeli na jezdni jednokierunkowej wyznaczono pas ruchu dla rowerów, na którym ruch odbywa się w kierunku przeciwnym do ruchu pozostałych pojazdów, pod znakiem D-3 umieszcza się tabliczkę T-22 wskazującą, że znak dotyczy rowerów jednośladowych. Na przeciwnym wlocie pod znakiem B-2 umieszcza się tabliczkę T-22 (przypis redakcji: wzór znaku T-22 patrz 3. 2. 2. Zakaz wjazdu.

    5. 2. 6. Przejście dla pieszych i przejazd dla rowerzystów
    5. 2. 6. 1. Zasady ogólne

    Znak D-6a „przejazd dla rowerzystów” stosuje się w celu oznaczenia miejsca przeznaczonego do przejeżdżania rowerzystów w poprzek drogi. Powierzchnię przejazdu stanowi część drogi wyznaczona znakiem poziomym P-11.


    Znak D-6b „przejście dla pieszych i przejazd dla rowerzystów” stosuje się w celu oznaczenia miejsca przeznaczonego do przechodzenia pieszych oraz miejsca przejeżdżania rowerzystów w poprzek drogi. Powierzchnię przejścia i przejazdu wyznacza się znakami poziomymi P-10 i P-11 umieszczonymi obok siebie.
    Znaki D-6, D-6a i D-6b umieszcza się w odległości do 0,5 m od krawędzi przejścia lub przejazdu od strony nadjeżdżających pojazdów. … przy jezdniach jednokierunkowych znaki D-6, D-6a i D-6b należy powtarzać po lewej stronie.
            

    5. 2. 6. 4. Zasady lokalizacji przejazdów dla rowerzystów
    Wyboru miejsca przejazdu dla rowerzystów należy dokonywać stosownie do istniejącej sieci dróg dla rowerów. Przejazdy dla rowerzystów należy wyznaczać na skrzyżowaniach dróg, w miejscach zapewniających wzajemną widoczność rowerzystów i kierujących pojazdami. W przypadku gdy wzajemna widoczność nie jest zapewniona, należy stosować środki spowalniające ruch rowerowy, tak aby wjazd na przejazd dla rowerzystów następował z niewielką prędkością. Poza skrzyżowaniami przejazdy dla rowerzystów wyznacza się wyjątkowo na obszarze zabudowanym w przypadkach, gdy ze względu na warunki terenowe zachodzi konieczność przeprowadzenia ciągu rowerowego na drugą stronę drogi. Zaleca się w takich przypadkach przed wjazdem na jezdnię umieszczenie znaku C-13a „koniec drogi dla rowerów”, a na jezdni wyznaczenie przejść dla pieszych, tak aby rowery były przeprowadzane przez jezdnię. Przejazdy dla rowerzystów w poprzek drogi, której nadano pierwszeństwo znakiem D-1, należy w miarę możliwości wyznaczyć na skrzyżowaniu o ruchu kierowanym sygnalizacją świetlną obok przejść dla pieszych, stosując znak D-6b.

    Poza obszarem zabudowanym przejazdy dla rowerzystów można wyznaczać tylko na skrzyżowaniach. Jeżeli ciąg rowerowy przekracza drogę z pierwszeństwem, na drodze dla rowerów należy zastosować środki spowalniające ruch, a bezpośrednio przed wjazdem na jezdnię zakończyć drogę dla rowerów przez umieszczenie znaku C-13a, tak aby rowery były przeprowadzane przez drogę z pierwszeństwem.


    5. 2. 6. 5. Zasady stosowania znaków D-6a i D-6b
    Znaki D-6a i D-6b stosuje się w każdym przypadku, gdy na jezdni został wyznaczony przejazd dla rowerzystów (przypis: znak P-11) występujący samodzielnie lub obok przejścia dla pieszych.

    6. Znaki kierunku i miejscowości
    6. 3. 4. Drogowskazy do obiektów turystycznych lub wypoczynkowych
    Znaki do obiektu turystycznego umieszcza się po prawej stronie jezdni, do 50 m od skrzyżowania.
    Znaki umieszcza się przy drodze tranzytowej przechodzącej przez miejscowość lub w jej pobliżu. Jeżeli trasa dojazdowa zmienia kierunek, znaki umieszcza się na tych skrzyżowaniach, na których kierunek dojazdu ulega zmianie.


    6. 3. 4. 8. Drogowskazy do szlaku rowerowego

    Znak E-12a „drogowskaz do szlaku rowerowego” stosuje się w celu wskazania dojazdu do miejsca, w którym rozpoczyna się lub przebiega oznakowany szlak turystyczny dla rowerów.

    Na znaku E-12a zamiast symbolu roweru może być umieszczany symbol trasy pieszej wskazujący kierunek do rozpoczynającego się lub przebiegającego w pobliżu szlaku turystyki pieszej.
     

    7. Znaki uzupełniające
    7. 2. 19. Pas ruchu dla określonych pojazdów

    Znak F-19 „pas ruchu dla określonych pojazdów” stosuje się w celu wskazania pasa ruchu dla pojazdów wskazanych na znaku. Jeżeli na jezdni został wyznaczony pas ruchu dla rowerów jednośladowych, na znaku umieszcza się symbol roweru. Pas ruchu dla rowerów powinien być dzielony od pozostałych pasów ruchu linią P-2b oraz oznaczony znakiem P-23 „rower”. Znak F-19 umieszcza się za skrzyżowaniem, a na odcinku pomiędzy skrzyżowaniami znak powtarza się do 300 m.

    8. Dodatkowe znaki pionowe
    8. 2. Dodatkowe znaki szlaków rowerowych
    Do oznakowania tras rowerowych stosuje się następujące znaki:

  •       R-1 „szlak rowerowy krajowy”,
  •       R-1a „początek (koniec) szlaku rowerowego krajowego”,
  •       R-1b „zmiana kierunku szlaku rowerowego krajowego”
  •       R-2 „szlak rowerowy międzynarodowy”,
  •       R-2a „zmiana kierunku szlaku rowerowego międzynarodowego”,
  •       R-3 „tablica szlaku rowerowego”.
    Znaki R-1, R-1a, R-1b, R-2, R-2a mają kształt kwadratu o wymiarach 200 x 200 mm. Na znakach R-1, R-1a i R-1b umieszcza się symbol roweru oraz odpowiednio prostokąt, koło lub strzałkę, oznaczające odpowiednio kontynuację, początek (koniec) lub zmianę kierunku szlaku rowerowego.
    Na znaku R-2 umieszcza się symbol roweru oraz numer międzynarodowego szlaku rowerowego, na znaku R-2a dodatkowo strzałkę wskazującą zmianę kierunku szlaku.
    Znak R-1a umieszcza się na początku i na końcu szlaku. Znaki R-1 umieszcza się między skrzyżowaniami dla potwierdzenia szlaku rowerowego. Znaki R-1b i R-2a umieszcza się przed skrzyżowaniami, na których szlak zmienia kierunek.
    Znak R-3 wskazuje odległość do głównych miejscowości położonych przy szlaku rowerowym. Na znaku R-3 można podawać nazwę organizacji turystycznej wytyczającej szlak.
    Lica znaków szlaku rowerowego mogą być wykonywane z folii typu 1 niezależnie od kategorii drogi. Dla umieszczenia znaków turystyki rowerowej na drogach publicznych dopuszcza się wykorzystanie konstrukcji wsporczych istniejących znaków, pod warunkiem, że nie spowoduje to błędnego odczytywanie istniejących znaków drogowych. Natomiast nie należy umieszczać tych znaków pod znakami określającymi pierwszeństwo na skrzyżowaniu oraz pod znakami kategorii zakazu i nakazu.
      
       


      ZAŁĄCZNIK Nr 2
    Szczegółowe warunki techniczne dla znaków drogowych poziomych i warunki ich umieszczania na drogach

    1. Warunki techniczne umieszczania znaków drogowych poziomych
    1. 1. Przepisy ogólne
    Przepisy załącznika stosuje się do oznakowania poziomego na drogach publicznych o nawierzchni twardej.
    1. 3. Wymagania techniczne
    Do oznakowania poziomego można stosować tylko materiały atestowane.
    Ze względu na grubość użytego materiału oznakowanie poziome dzieli się na:
  •       cienkowarstwowe 0,3 – 0,8 mm (mierzone na mokro),
  •       grubowarstwowe 0,9 – 3,5 mm,
  •       punktowe elementy odblaskowe do 25 mm.
    Do oznakowania cienkowarstwowego stosuje się farby rozpuszczalnikowe, wodorozcieńczalne i chemoutwardzalne nakładane na mokro. Grubowarstwowe oznakowanie wykonywane jest przy użyciu mas chemoutwardzalnych, mas termoplastycznych, materiałów prefabrykowanych, wśród których wyróżnia się między innymi: odblaskowe taśmy nieprofilowane i profilowane.
    2. Znaki podłużne
    2. 2. Opisy szczegółowe
    2. 2. 1. Linie segregacyjne
    Rozróżnia się następujące odmiany linii segregacyjnych:
  •       P-1a „linia pojedyncza przerywana – długa” (skrót redakcyjny: 0,12 x 4,00/8,00; 0,04 m2/mb),
  •       P-1b „linia pojedyncza przerywana – krótka” (0,12 x 2,00/4,00; 0,04 m2/mb),
  •       P-1c „linia pojedyncza przerywana – wydzielająca” (0,24 x 2,00/2,00; 0,12 m2/mb),
  •       P-1d „linia pojedyncza przerywana – prowadząca wąska” (0,12 x 1,00/1,00; 0,06 m2/mb),
  •       P-1e „linia pojedyncza przerywana – prowadząca szeroka” (0,24 x 1,00/1,00; 0,12 m2/mb),
  •       P-2a „linia pojedyncza ciągła – wąska” (0,12; 0,12 m2/mb),
  •       P-2b „linia pojedyncza ciągła – szeroka” (0,24; 0,24 m2/mb),
  •       P-3a „linia jednostronnie przekraczalna – długa” (0,12/0,12/0,12 x 4,00/2,00; 0,20 m2/mb),
  •       P-3b „linia jednostronnie przekraczalna – krótka” (0,12/0,12/0,12 x 1,00/1,00; 0,18 m2/mb),
  •       P-4 „linia podwójna ciągła” (0,12/0,12/0,12; 0,24 m2/mb),
  •       P-5 „linia podwójna przerywana” (2 x 0,12/0,12/0,12 x 4,00/2,00; 0,32 m2/mb),
  •       P-6 „linia ostrzegawcza” (0,12 x 4,00/2,00; 0,08 m2/mb),
  •       P-6a „linia ostrzegawcza naprowadzająca”.
    2. 2. 1. 3. Linia pojedyncza przerywana – wydzielająca
    Znak P-1c „linia pojedyncza przerywana – wydzielająca” stosuje się do oddzielenia od pasa ruchu następujących pasów:
  •       dla … rowerów (odcinki początkowe i końcowe),
    Linia wydzielająca powinna mieć długość co najmniej 50 m.
    2. 2. 1. 5. Linia pojedyncza przerywana – prowadząca szeroka
    Znak P-1e „linia pojedyncza przerywana – prowadząca szeroka” stosuje się do oddzielenia przeciwnych pasów ruchu w ciągu linii podwójnych P-4 lub P-3a na skrzyżowaniach lub włączeniach do jezdni oraz do umożliwienia przejazdów poprzecznych na zjazdach w ciągu linii P-2b wydzielającej pas ruchu dla autobusów i rowerów.
    2. 2. 1. 7. Linia pojedyncza ciągła – szeroka
    Znak P-2b „linia pojedyncza ciągła – szeroka” stosuje się do oddzielenia pasów ruchu przeznaczonych do jazdy w tym samym kierunku, … jako linię poprzedzającą lub kontynuującą linię P-1c, oraz do wydzielenia pasów dla autobusów i rowerów.
    2. 2. 2. Linie krawędziowe
    Rozróżnia się następujące odmiany linii krawędziowych:
  •       P-7a „linia krawędziowa – przerywana szeroka” (0,24 x 1,00/1,00; 0,12 m2/mb),
  •       P-7b „linia krawędziowa – ciągła szeroka” (2 x 0,12/0,12/0,12 x 4,00/2,00; 0,32 m2/mb),
  •       P-7c „linia krawędziowa – przerywana wąska” (0,12 x 1,00/1,00; 0,06 m2/mb),
  •       P-7d „linia krawędziowa – ciągła wąska” (2 x 0,12/0,12/0,12 x 4,00/2,00; 0,32 m2/mb),
    2. 2. 2. 2. Linie krawędziowa – ciągła szeroka i wąska
    Znaki P-7b „linia krawędziowa – ciągła szeroka” i P-7d „linia krawędziowa – ciągła wąska” stosuje się przede wszystkim dla wyznaczenia krawędzi jezdni bez krawężników …
  •       na odcinkach drogi, na których ze względu na obowiązujące przepisy lub bezpieczeństwo zatrzymanie się na jezdni i na poboczu jest zabronione, w szczególności linie krawędziowe ciągłe należy stosować na:
  •        odcinkach drogi, na których poboczu występuje ruch pieszych lub rowerzystów,

    4. Znaki poprzeczne
    4. 1. Zasady ogólne
    Znaki poprzeczne stosuje się w celu oznaczenia miejsc przeznaczonych do ruchu pieszych i rowerzystów w poprzek drogi, miejsc wymagających zatrzymania pojazdów oraz miejsc lokalizacji progów zwalniających.
    Rozróżnia się następujące znaki, wyznaczające miejsca przeznaczone do ruchu w poprzek jezdni:
  •       P-10 „przejście dla pieszych”,
  •       P-11, „przejazd dla rowerzystów”.
    Znaki te wyznaczają powierzchnię jezdni lub torowiska tramwajowego przeznaczoną do poprzecznego ruchu, odpowiednio pieszych lub rowerzystów.
    4. 2. Opisy szczegółowe
    4. 2. 1. Przejścia dla pieszych
    Minimalna szerokość przejścia dla pieszych wynosi 4,0 m.

     
    4. 2. 2. Przejazdy dla rowerzystów
    Znak P-11 „przejazd dla rowerzystów” stosuje się w celu oznaczenia powierzchni jezdni przeznaczonej do poprzecznego ruchu rowerów. Odległość między zewnętrznymi krawędziami tych linii, … nie może być mniejsza niż 2,0 m.
    Przejazdy dla rowerzystów wyznacza się na przedłużeniu drogi dla rowerów, prostopadle do osi jezdni. W uzasadnionych przypadkach dopuszcza się wyznaczenie przejazdu ukośnie do osi jezdni, przy czym skos nie może być większy niż 1:3.
    Na skrzyżowaniach przejazdy dla rowerzystów obok przejść dla pieszych wyznacza się od strony skrzyżowania. Inne rozwiązania można stosować wyjątkowo, jeżeli warunki terenowe uniemożliwiają poprowadzenie przejazdu dla rowerzystów od strony skrzyżowania.
    W miejscach szczególnie niebezpiecznych dopuszcza się dodatkowo oznaczenie przejazdu dla rowerzystów przez zastosowanie czerwonego koloru nawierzchni przejazdu.

    5. Znaki uzupełniające
    5. 2. 5. Linia wyznaczająca pas postojowy
    Znak P-19 (skrót redakcyjny: linia pojedyncza przerywana 0,12 x 0,50/0,50; 0,12 m 2 /mb),
    5. 2. 9. Symbole
    5. 2. 9. 1. Symbol roweru Znak P-23 „rower” stosuje się w celu oznaczenia drogi lub wydzielonego pasa jezdni, przeznaczonych tylko dla rowerów.

    Znak P-23 umieszcza się na początku takiej drogi lub pasa jezdni. Na drodze dla rowerów znak ten stanowi uzupełnienie znaku pionowego C-13 „droga dla rowerów”, a na pasie jezdni występuje samodzielnie lub jako uzupełnienie znaku F-19 „pas ruchu dla określonych pojazdów” wskazującego pas dla rowerów.
    Na wydzielonym z jezdni pasie przeznaczonym tylko dla rowerów znak P-23 powtarza się na całej długości pasa, co 50 m oraz bezpośrednio za każdym skrzyżowaniem.

    7. Znakowanie niektórych elementów dróg
    7. 11. Drogi dla rowerów
    Do oznakowania poziomego dróg i jezdni dla potrzeb ruchu rowerzystów stosuje się znaki P-23 i P-11.
    Pomiędzy liniami wyznaczającymi przejazd dla rowerzystów nie umieszcza się znaków podłużnych. Linie ciągłe stykają się zewnętrznymi krawędziami tych linii, a inne znaki umieszcza się w odległości nie mniejszej niż 2,0 m od nich, prócz znaku P-10, który można umieszczać w odległości nie mniejszej niż 0,5 m . Dla przejazdów dla rowerzystów zlokalizowanych pomiędzy skrzyżowaniami, w miejscach, w których rowerzyści mogą nie być widoczni z dostatecznej odległości, dopuszcza się dodatkowe oznaczenie przejazdu barwą czerwoną.



    Jeżeli … zachodzi potrzeba oddzielenia ruchu rowerów od pozostałych pojazdów na jezdni, wówczas przy prawej krawędzi jezdni wyznacza się pas ruchu dla rowerów o kierunku zgodnym z kierunkiem na sąsiednim pasie ruchu. Pas dla rowerów powinien mieć szerokość od 1,50 m do 3,00 m i być oddzielony od sąsiedniego pasa ruchu linią krawędziową P-7a lub P-7b.
    Na jezdniach jednokierunkowych o szerokości ponad 8,50 m dopuszcza się wyznaczanie dwukierunkowego pasa ruchu dla rowerów, przy czym pas taki należy wyznaczyć przy lewej krawędzi jezdni. Szerokość dwukierunkowego pasa dla rowerów powinna wynosić co najmniej 2,50 m.




    Jeżeli na drodze dla rowerów został dopuszczony także ruch pieszych, wówczas zaleca się wydzielenie jej części dla pieszych przez umieszczenie wzdłuż drogi znaku P-2a.
    Minimalna szerokość drogi dla rowerów i pieszych, na której można zastosować znak P-2a, powinna wynosić:
    - 3,0 m przy jednokierunkowym ruchu rowerów,
    - 4,0 m przy dwukierunkowym ruchu rowerów.



      ZAŁĄCZNIK Nr 3
    Szczegółowe warunki techniczne dla sygnałów drogowych i warunki ich umieszczania na drogach

    3. Warunki techniczne
    3. 2. Rodzaje sygnalizatorów
    3. 2. 1. Postanowienia wstępne
    Rozróżnia się następujące rodzaje sygnalizatorów przeznaczonych do nadawania odpowiednich sygnałów:
    f) sygnalizatory dla pieszych i rowerzystów,
    3. 2. 7. Sygnalizatory nadające sygnały dla pieszych i rowerzystów
    Sygnały dla pieszych są nadawane przez sygnalizator S-5, a dla rowerzystów przez sygnalizator S-6. W miejscach, gdzie przejście dla pieszych i przejazd dla rowerzystów położone są obok siebie, dopuszcza się stosowanie sygnalizatorów nadających sygnały wspólne dla pieszych i rowerzystów …
    4. Rodzaje sygnałów
    4. 1. Zasady ogólne
    Każdy sygnał przeznaczony jest dla określonej grupy uczestników ruchu. Ze względu na przeznaczenie wyróżnia się następujące rodzaje sygnałów:
    b) sygnały dla pieszych i rowerzystów.
    4. 4. Sygnały dla rowerzystów
    Sygnały dla rowerzystów stosuje się wyłącznie na wyznaczonych przejazdach zarówno w obrębie skrzyżowań z sygnalizacją, jak i poza nimi, a także na przejazdach przez wydzielone torowisko dla pojazdów szynowych. Stosuje się następujące sygnały w kształcie roweru:

  •       sygnał czerwony oznaczający zakaz wjazdu na jezdnię lub torowisko,
  •       sygnał zielony oznaczający zezwolenie na przejazd,
  •       sygnał zielony migający oznaczający zezwolenie na przejazd, lecz nakazujący jak najszybsze jego zakończenie; sygnał ten jednocześnie informuje, że za chwilę zapali się sygnał czerwony.
    4. 5. Sygnały dla pieszych i rowerzystów
    W sytuacjach podyktowanych względami miejscowymi (wspólna lokalizacja przejść i przejazdów, możliwość łączenia elementów wsporczych, widoczność sygnalizatorów) dopuszcza się łączenie sygnałów dla pieszych i rowerzystów w jednym sygnalizatorze.  
    ZAŁĄCZNIK Nr 4
    Szczegółowe warunki techniczne dla urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunki ich umieszczania na drogach

    5. Urządzenia zabezpieczające ruch pieszych i rowerzystów
    5. 1. Zasady ogólne
    Urządzenia zabezpieczające stosuje się w celu wyeliminowania niebezpieczeństw, na jakie narażony jest pieszy lub rowerzysta korzystający z drogi i obiektów przy niej położonych.
    Urządzenia zabezpieczające ruch pieszych i rowerzystów mogą być wykonane z betonu lub metalu. Dopuszcza się również urządzenia naturalne, np. gęste żywopłoty. Urządzenia te stosuje się na wszystkich drogach i w ich obrębie, na większości obiektów leżących w ciągu tych dróg, kładkach dla pieszych, ciągach pieszych oddzielonych od jezdni, przy ścieżkach rowerowych przebiegających przez obiekty inżynierskie itp.
    5. 2. Balustrady i poręcze
    Balustrady U-11a według wzoru i wymiarów pokazanych na rysunku 5.2.1 stosuje się w celu zabezpieczenia przed upadkiem z wysokości, jeśli powierzchnia, po której odbywa się ruch pieszych lub rowerzystów, położona jest powyżej 0,5 m od poziomu terenu.
    Balustrady dla pieszych (rowerzystów?) umieszcza się:
  •       na obiektach mostowych, na których dopuszcza się ruch pieszych (rowerzystów?),
  •       na przepustach bez barier, jeżeli różnica wysokości pomiędzy poziomem pobocza a poziomem cieku przekracza 1,8 m,
  •       na schodach z nasypów lub pochylniach,
    Balustrady chroniące ruch pieszych (rowerzystów?) oprócz poręczy i słupków powinny składać się wyłącznie z elementów pionowych (szczeblin) o rozstawie nie większym niż 0,14 m. Dolny element konstrukcji balustrady łączący szczebliny nie może znajdować się powyżej 0,12 m od poziomu chodnika.
    Do zabezpieczenia ruchu pieszych i rowerzystów dopuszcza się również balustrady pełnościenne.
    Minimalne wysokości balustrad wynoszą:
  •       1,2 m przy ścieżkach rowerowych,
  •       1,3 m przy chodnikach dla pieszych (rowerzystów?)
     
    5. 5. Słupki blokujące
    W celu niedopuszczenia do wjeżdżania pojazdów na chodniki lub ciągi piesze albo rowerowe stosuje się słupki blokujące U-12c.
    Słupki U-12c mogą być wykonane z metalu, drewna lub tworzyw sztucznych. Wysokość słupków winna wynosić od 0,6 do 0,8 m.
    8. Urządzenia do ograniczania prędkości pojazdów
    Do wymuszenia fizycznego ograniczenia prędkości pojazdów samochodowych stosuje się progi zwalniające U-16 i progi podrzutowe U-17.
    8. 1. Progi zwalniające
    W celu niedopuszczenia do najechania na próg zwalniający z nadmiernie niebezpieczną prędkością dopuszcza się stosowanie geometrycznych lub technicznych elementów wymuszających zmniejszenie prędkości pojazdu … Elementami takimi mogą być poprzeczne przegrody na jezdni, m.in. w strefach ruchu uspokojonego, tzw. szykany, poprzeczne wysepki, kwietniki itp., zmuszające do zmiany kierunku lub toru ruchu.
    Na progach zwalniających płytowych o długości płyty L > 4 m dopuszcza się wyznaczanie przejść dla pieszych (przejazdów dla rowerzystów?).