powrót  

Śląska Sieć Tras Rowerowych - Raport 2001

WSTĘP

Śląski Związek Gmin i Powiatów w Katowicach, promuje projekt „Rowerem po Śląsku”, którego jednym z elementów jest doprowadzenie do powstania Śląskiej Sieci Tras Rowerowych - sieci rowerowych tras turystycznych, łączących ze sobą ośrodki miejskie, a także łączących je z miejscami o dużej atrakcyjności turystycznej.

Zgodnie z projektem Śląska Sieć Tras Rowerowych będzie mieć następujące elementy:
  • turystyczne trasy rowerowe,
  • ścieżki rowerowe, ciągi-drogi pieszo-rowerowe, wydzielone przy drodze pasy dla rowerów, ulice przyjazne dla roweru,
  • infrastruktura rowerowa (oznakowanie, parkingi, systemy zabezpieczeń).
Niewątpliwie opracowanie sieci tras rowerowych wychodzi naprzeciw zapotrzebowaniu społecznemu, a w szczególności zapotrzebowaniu turystów. Jazda drogami przeznaczonymi dla samochodów jest uciążliwa i niebezpieczna. Ciekawe i bezpieczne trasy dla rowerów - zwane popularnie ścieżkami rowerowymi - stają się niezbędne. Zazwyczaj trasy rowerowe prowadzą drogami leśnymi i polnymi, a także innymi istniejącymi drogami o małym ruchu samochodowym. Tylko w nielicznych przypadkach - z uwagi na duży koszt ich budowy - są to typowe ścieżki rowerowe, to znaczy drogi przeznaczone wyłącznie dla rowerów.

We współpracy ze Śląskim Związkiem Gmin i Powiatów wykonałem w 1999 r. koncepcję Śląskiej Sieci Tras Rowerowych, która zgodnie z zapewnieniami dyrektora biura Związku miała stanowić podstawę działania dla wszystkich gmin i powiatów członkowskich, a także miała stanowić podstawę do rozmów z analogicznymi samorządami województw sąsiadujących z woj. śląskim, a w szczególności z woj. opolskim i woj. małopolskim. Pomimo znacznego upływu czasu z dotychczasowych obserwacji wynika, że większość gmin członkowskich zaledwie toleruje projekt „Rowerem po Śląsku”, realizując zazwyczaj własne plany, często zupełnie z nim rozbieżne. Projekt nie objął prawie wcale terenów górskich i północnej części woj. śląskiego.

PTTK jest jedyną organizacją, liczącą się w skali ogólnopolskiej, która tam gdzie to jest możliwe podejmuje się projektowania i wykonawstwa rowerowych szlaków turystycznych. Z niewiadomych przyczyn Śląski Związek Gmin i Powiatów unika współpracy z Klubem Znakarzy Tras Turystycznych przy Oddziale PTTK w Pyskowicach, którego zadaniem jest m.in. doprowadzenie do powstania wymienionej powyżej Śląskiej Sieci tras Rowerowych. Można domniemywać, że w ten sposób Związek Gmin unika zajęcia stanowiska wobec gmin członkowskich, które wykonują projekty rozbieżne z projektem „Rowerem po Śląsku”.

Oznakowanie tras rowerowych stanowi swoistą mozaikę. Na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej są to wycofane przez PTTK w 1996 r. kolorowe symbole kolarzy na tle białych kwadratów (rys. 1). Zaletą tego systemu jest jego taniość, natomiast system ten jest zupełnie nieprzydatny na drogach publicznych o nawierzchni asfaltowej, przez co trasy te mają charakter swoistej „partyzantki turystycznej” realizowanej przez Oddziały PTTK w Częstochowie i Zawierciu we współpracy ze Związkiem Gmin Jurajskich.

Inne trasy, m.in. w rejonie Rybnika oznakowane są zazwyczaj znakami malowanymi, stosowanymi przez PTTK od 1996 roku i ujętymi w obecnym rozporządzeniu o znakach drogowych (rys. 2). Trasy te są bardzo dobrze oznakowane, poza skrzyżowaniami z drogami krajowymi, wojewódzkimi i innymi o dużym ruchu samochodowym. Skrzyżowania te zazwyczaj pozostawiono nie oznakowane lub oznakowane niezgodnie z przepisami o ruchu drogowym. Pomimo upływu lat oznakowanie to nie poprawia się.

W Gliwicach trasy posiadają oznakowanie lokalne z drogowskazami, których elementem jest miniatura znaku drogowego „droga dla rowerów”. Władze miasta - przekonane o swoim zaangażowaniu w realizację projektu „Rowerem po Śląsku” - zapominają, że projekt ten oprócz budowy ścieżek rowerowych zakłada również ich prawidłowe oznakowanie w ramach całej sieci.

W Tychach ścieżki rowerowe nie posiadają drogowskazów - można się po nich poruszać korzystając z planu miasta wydanego przez PGK Katowice. Osobnego omówienia wymaga trasa rowerowa nr 1, która została wykonana w terenie w sposób prawidłowy, jednakże Urząd Miejski w Tychach pominął przy jej realizacji obowiązujące procedury postępowania administracyjnego i ustawy o zamówieniach publicznych. W podobny sposób zachował się Urząd Miejski w Katowicach, który pominął propozycje współpracy z PTTK i ŚZGiP. Trasa nr 1 została tymczasowo oznakowana kolorem czarnym lub zielonym. Oznakowanie trasy na tym odcinku przez p. Andrzeja Buchczyka zostało źle wykonane i nie powinno było być odebrane.

Wiele nowych tras powstaje zgodnie z projektem „Rowerem po Śląsku” - koncepcją Śląskiej Sieci Tras Rowerowych opracowaną przez Śląski Związek Gmin i Powiatów w Katowicach (rys. 2). Najbogatszą sieć tras rowerowych zrealizował Euroregion „Śląsk Cieszyński”, gdzie przy pomocy funduszy PFARE po obu stronach granicy powstało po 300 km tych tras. Zgodność z projektem „Rowerem po Śląsku” można zawdzięczać wyłącznie współpracy działaczy PTTK z Jastrzębia Zdroju zaangażowanych w realizację rowerowych szlaków turystycznych.

Dla oznakowania tras międzynarodowych sieci EuroVelo - European Cyclists' Federation z siedzibą w Brukseli stosowane są znaki tras międzynarodowych (rys. 3). Przez teren woj. śląskiego przebiega projektowana trasa R4, oznakowana dotychczas od granicy państwowej w Chałupkach do Strumienia oraz od Łąki koło Pszczyny do skraju Woli w gminie Miedźna. Gminy Pszczyna i Miedźna wstrzymały się z ukończeniem oznakowania swoich odcinków trasy z uwagi na trudności finansowe z realizowaniem niezbędnych krótkich odcinków ścieżek rowerowych. Odrębnym problemem jest numer trasy. Do 1999 r. obowiązywał numer R6. Dotychczas brak jest materiałów uzasadniających zmianę numeru.

Rys. 1 - znak trasy lokalnej na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej Rys. 2 - znak R-1 trasy krajowej Rys. 3 - znak R-2 trasy międzynarodowej


TRASY MIĘDZYNARODOWE

NrPrzebieg:
R4 Europejska Trasa Rowerowa Middelburg - Bonn - Frankfurt - Praga - Brno - Kraków - Lwów - Kiszyniów - Odessa. Odcinek Górnośląski: Chałupki - Oświęcim.

Wykonany odcinek: Chałupki, granica - Zabełków - Olza - Gorzyczki - Łaziska - Godów - Gołkowice - Jastrzębie Zdrój - Bzie Zameckie - Zbytków - Strumień

Planowany odcinek: Strumień - Studzionka - skraj Wisły Wielkiej - Łąka

Wykonany odcinek: Łąka - Pszczyna - Ćwiklice - skraj Miedźnej

Planowany odcinek: skraj Miedźnej - Wola - Harmęże - Brzezinka koło Oświęcimia.

Trasa zaprojektowana przez PTTK Jastrzębie Zdrój i PTTK Gliwice. Wymienione odcinki wykonane w 2000 r.
R11 Europejska Trasa Rowerowa Ateny - Saloniki - Skopje - Belgrad - Koszyce - Kraków - Warszawa - Wilno - Ryga - Tallin - Helsinki Przylądek Północny.

Planowany odcinek Górnośląski (po 2001 r.): Sławków - Podzamcze - Częstochowa - Mstów
Sławków - Krzykawa - Błędów - Chechło - Rodaki - Ryczów - Podzamcze - Bzów - Kromołów - Skarżyce - Morsko - Włodowice - Góra Włodowska - Kotowice - Mirów - Niegowa - Postaszowice - Gorzków Nowy - Złoty Potok - rez. Parkowe - Siedlec - Krasawa - Zrębice - Biskupice - Olsztyn - Kusięta Nowe - Bryszów - Srocko - Prędziszów - Zawodzie - Częstochowa (Stare Miasto) - Stary Mirów - Siedlec - Mstów.

Brak szerszego zainteresowania oznakowaniem trasy przez gminy.


TRASY KRAJOWE

Wyżyna Krakowsko-Częstochowska
Nr Kolor Przebieg
22 N Trasa prowadząca z GOP-u na Wyżynę Częstochowską. Odcinek Częstochowa (Kręciwilk) - Korwinów - Dębowiec - Choroń - Poraj, 16 km.

Trasa ma oznakowanie lokalne (rys. 1), podobnie jak pozostałe trasy na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej poza wyjątkiem trasy nr 556. Oznakowanie to jest tanie w wykonaniu, natomiast uniemożliwia prawidłowe oznakowanie trasy na drogach publicznych utwardzonych oraz w terenie odkrytym lub pozbawionym lasu bez poszycia.
25 C Szlak Orlich Gniazd. Częstochowa - Olkusz - Kraków
Odcinek Częstochowa (Stare Miasto) - Mirów - Kusięta - Kusięta Nowe - Olsztyn - Kotysów - Zrębice - Krasawa - Suliszowice - Ostrężnik - Przewodziszowice - Niegowa - Mirów - Bobolice - Zdów - Młyny - Podlesice - ruiny zamku Morsko - Skarżyce - Żerkowice - Karlin - Podzamcze - Ryczów - Złożeniec - Smoleń - Krzywopłoty - Bydlin, 102 km.
522 Z Łazy - Głazówka - Słotwina - Dębina - Niegowonice - Błędów, 13 km.
529 S Udórz - Wola Libertowska - Żarnowiec, 6 km.
552 S Pińczyce - Huta Szklana - rez. „Cisy" - Mysłów - Koziegłówki - Koziegłowy - Miłość - Nowa Kuźnica - Oczko - Żarki Letnisko - Koza - Żarki - Leśniów - Przewodziszowice, 34 km. (nr ewid. PTTK Cz-7001s)
--- S Myszków-Światowit - Rzędkowice - Hucisko, 19 km. (nr ewid. PTTK Cz-7002s)
556 Z Podlesice - Kajetanówka - Kroczyce - Kostkowice - Młyny - przełęcz koło Góry Zborów - Rzędkowice - podnóże Góry Łężec - Podlesice, 20 km.

Trasa oznakowana bardzo słabo przez p. Andrzeja Buchczyka, po upływie 2 lat od oznakowania wymaga wykonania jej na nowo. Pomimo dobrze wykonanego projektu przy współudziale PTTK znaki zostały rozmieszczone nieprawidłowo, nie wykonano części drogowskazów. Słupki znaków były słabo umocowane w gruncie - zostały skradzione lub zniszczone przez chuliganów.
---   Jastrząb - Stara Kuźnica - Folwark - Masłońskie - Jastrząb, 13 km. Brak danych o oznakowaniu.
---   Poraj - Jastrząb - Siedlec Mały - Gężyn - Folwark - Żarki Letnisko - Masłońskie - Kacze Błoto - Poraj, 26 km. Brak danych o oznakowaniu.
---   Masłońskie - Ostrów - Pustki - Przybynów - Zaborze - Choroń - Dębowiec - Poraj, 16 km. Brak danych o oznakowaniu.
---   Kacze Błoto - Pustkowie - Przybynów, 5 km. Brak danych o oznakowaniu.
594 Z Jurajski Szlak Zygmunta Krasińskiego. Częstochowa - Janów - Myszków. Częstochowa-Raków - Stary Mirów- Siedlec - Mstów - Krasice - Wola Mokrzeska - Stawki - rez. Wielki Las - Julianka - Sygontka - Dziadówki - Janów - Złoty Potok - Ostrężnik - Suliszowice, strażnica - Jaroszów - Żarki - Osińska Góra - Myszków, 70 km.
595 S Częstochowa-Raków - Kucelin - Odrzykoń - Skrajnica - Olsztyn, 16 km.
596 Z Dębowiec - Choroń - zalew - Zaborze - Przybynów, 10 km.
597 S Złoty Potok - Ostrężnik - Ludwinów - Gorzków - Bystrzanowice Dwór - Kamienna Góra - Złoty Potok, 25 km.


Rejon Będzina i Jaworzna
Nr Kolor Przebieg
6 C Trasa prowadząca szlakiem husarii polskiej. Odcinek Będzin - Grodziec, 9 km.
502 Z Grodziec - Osówka, 2 km.

Oznakowanie tras zbyt rzadkie, droga trudna do odnalezienia.
    Oznakowanie tras zbyt rzadkie, droga trudna do odnalezienia.
---   Trasa rowerowa wokół Jez. Pogoria III w Dąbrowie Górniczej, 6 km.
---   Ścieżka rowerowa (bez oznakowania turystycznego) w Jaworznie: Podłęże - Os. Awaryjne - El. Jaworzno III, 5 km.
---   Ścieżka rowerowa (bez oznakowania turystycznego) w Jaworznie: Os. Cegielniana - Os. Stałe - Os. Awaryjne, 2 km.


Rejon Lublińca i Tarnowskich Gór
Nr Kolor Przebieg
17 N Trasa prowadząca z Gliwic w kierunku Poznania.
Planowany odcinek: Gliwice - Szobiszowice - Przyszówka - Czechowice, 9 km.
Wykonany odcinek: Czechowice - Pyskowice - Łubie - Borowiany - Potępa - Żyłka, 34 km.
Planowany odcinek: Żyłka - Kokotek - Posmyk - Jania Góra - Stara Kolonia - Wesoła - Lubliniec, 14 km.

Trasa oznakowana przez PTTK Gliwice na odcinku Czechowice - Żyłka w wersji malowanej. Gminy nie wykazały zainteresowania sfinansowaniem znaków metalowych przy drogach publicznych utwardzonych oraz w terenie odkrytym.
19 Z Trasa prowadząca Puszczą Śląską.
Planowany odcinek: Tarnowskie Góry - Puferki - Pniowiec - Boruszowice - Hanusek - Brynek - Tworóg - Koty - Borowiany - Krupski Młyn, 31 km.
Wykonany odcinek: Krupski Młyn - Kielcza - Zawadzkie - Kolonowskie - Krasiejów - Ozimek - Antoniów - Jedlice - Szczepanek - Turawa - Łubniany, 71 km.

Oznakowanie trasy zaprojektowane przez PTTK Pyskowice na odcinku Krupski Młyn - Łubniany. W woj. śląskim gminy nie wykazały zainteresowania oznakowaniem trasy.
20 N Trasa wyjazdowa z GOP na północ.
Planowany odcinek: Tarnowskie Góry - Jez. Chechło-Nakło - Żyglin - Bibiela - Kolonia Woźnicka - Dąbrowa Wielka - Woźniki, 31 km.

Trasa zaprojektowana przez PTTK Pyskowice. Część gmin nie wykazała zainteresowania oznakowaniem trasy.
"421" S Krupski Młyn - Borowiany - Wojska - Brynek - Miasteczko Śląskie, 34 km.

Trasa lokalna Agroturu, numeracja niezgodna z projektem „Rowerem po Śląsku”. Inne niezgodności: trasa została zaprojektowana w kolorze niebieskim i wykonana w kolorze czarnym, kolor niebieski koliduje z trasami nr 17 i 421, a kolor czarny z trasą nr 431. Oznakowanie trasy jest wykonane bardzo słabo przy współudziale p. Andrzeja Buchczyka. Znaki zostały rozmieszczone zbyt rzadko. Wzdłuż trasy nie rozmieszczono drogowskazów. Tablice informacyjne pozbawione są informacji o długościach poszczególnych odcinków tras. Słupki znaków były słabo umocowane w gruncie - w ciągu pół roku od wykonania trasy połowa z nich została rozkradziona lub zniszczona przez chuliganów.
"430" S Kalety - Koszęcin - Kokotek - Borowiany, 32 km.

Trasa lokalna Agroturu, numeracja niezgodna z projektem „Rowerem po Śląsku”. Inne niezgodności: trasa została zaprojektowana w kolorze czerwonym i wykonana w kolorze czarnym, kolor czerwony koliduje z trasą nr 432. Pozostałe uwagi jak wyżej.


Rejon Gliwic
Nr Kolor Przebieg
3 N Trasa Średnicowa 1. Gliwice - Katowice - Sławków.
Odcinek Gliwice - Sośnica, 6 km.

Oznakowanie zaprojektowane przez PTTK Pyskowice. Część gmin nie wykazała zainteresowania oznakowaniem trasy. Zamiast projektowanego koloru niebieskiego, Miasto Gliwice oznakowało trasę kolorem czerwonym!
4 S Trasa Średnicowa 2. Katowice - Chorzów - Świętochłowice - Ruda Śląska - Zabrze - Gliwice.
Planowany odcinek: Zabrze - kąpielisko „Leśne" w Zabrzu-Maciejowie - Żerniki - Gliwice, 14 km.
Oznakowanie lokalne: Odcinek kąpielisko „Leśne" w Zabrzu-Maciejowie - Żerniki, 3 km.

Oznakowanie zaprojektowane przez PTTK Pyskowice. Miasto Gliwice wykonało trasę długości 3 km wyłącznie z oznakowaniem lokalnym.
6 C Trasa prowadząca szlakiem husarii polskiej.
Planowany odcinek: Bytom Dąbrowa Miejska - Zabrze Mikulczyce - Żerniki - Gliwice - Kolonia Żernicka, 17 km.
Oznakowanie lokalne: Odcinek Żerniki - Szobiszowice - Gliwice - Sikornik - Kolonia Żernicka, 12 km.
Wykonany odcinek: Kolonia Żernicka - Żernica - Nieborowice - Bierawka - Pilchowice - Wielopole - Stanica - skraj Rud, 18 km.
Planowany odcinek: skraj Rud - Rudy, 5 km. (patrz też ? rejon Raciborza)

Odcinek w granicach gminy Pilchowice długości 18 km wykonany przez Urząd Gminy przy współudziale PTTK Gliwice. Oznakowanie pozostałej części odcinka zaprojektowane przez PTTK Pyskowice. Odcinek Żerniki - Kolonia Żernicka długości 12 km wykonało Miasto Gliwice wyłącznie z oznakowaniem lokalnym.
15 Z Trasa łącząca Gliwice z Górami Opawskimi.
Planowany odcinek: Gliwice - Sośnicowice - Sierakowice - Kędzierzyn-Koźle, 45 km.

Oznakowanie zaprojektowane przez PTTK Pyskowice. Brak zainteresowania gmin oznakowaniem trasy.
16 Y Trasa Gliwice - Pławniowice - Rudziniec - Góra Św. Anny - Krapkowice.
Oznakowanie lokalne: Odcinek Gliwice - ul. Portowa, 3 km.
Planowany odcinek: ul. Portowa - Łabędy, 4 km
Wykonany odcinek: Łabędy - Rzeczyce - Taciszów - Małe Jez. Pławniowickie - Pławniowice - Rudziniec - Wydzierów, 21 km.
Planowany odcinek: Wydzierów - Niezdrowice - Ujazd - Zimna Wódka - Olszowa - Czarnocin, 18 km.

Odcinek w granicach gminy Ujazd długości 18 km zaprojektowany przez Urząd Gminy przy współudziale PTTK Gliwice. Oznakowanie pozostałego odcinka zaprojektowane przez PTTK Pyskowice. Miasto Gliwice wykonało trasę długości 3 km wyłącznie z oznakowaniem lokalnym. PTTK Gliwice oznakowało trasę w granicach gminy Rudziniec (od Łabęd) w wersji malowanej. Gminy nie wykazały zainteresowania sfinansowaniem znaków metalowych przy drogach publicznych utwardzonych oraz w terenie odkrytym.
17 N Trasa Gliwice - Pyskowice - Lubliniec - Olesno.
Oznakowanie lokalne: Odcinek Gliwice - Jez. Czechowickie, 9 km.
(patrz też ? rejon Lublińca)

Miasto Gliwice wykonało trasę Gliwice - Jez. Czechowickie długości 9 km wyłącznie z oznakowaniem lokalnym.
18 C Trasa prowadząca Garbem Tarnogórskim i Niziną Opolską.
Planowany odcinek: Toszek - Płużniczka - rez. „Płużnica", 12 km.
Wykonany odcinek: rez. „Płużnica" - Centawa - Jemielnica - Piotrówka - Łaziska - Staniszcze Wielkie - Staniszcze Małe - Krasiejów - Ozimek - Antoniów - Jedlice - Dylaki - Antoniówek - Turawa - Niwki - Chrząstowice - Suchy Bór - Opole-Gosławice, 69 km.

Oznakowanie trasy zaprojektowane przez PTTK Pyskowice na odcinku rez. „Płużnica” - skraj Opola. Urząd Miasta i Gminy w Toszku nie wykazał zainteresowania oznakowaniem trasy.
384 Z Planowany odcinek: Pyskowice - Pniów - Pisarzowice - Toszek, 13 km
385 --- Oznakowanie lokalne: Gliwice, Osiedle Kopernika - Osiedle Wojciecha - Żerniki - Szałsza-Kuźnica, 7 km.

Miasto Gliwice wykonało trasę wyłącznie z oznakowaniem lokalnym. Docelowo planowane wykonanie oznakowania w kolorze żółtym.
"403" S Gliwice-Łabędy - Pławniowice - Ligota Toszecka - Toszek, 33 km.

Trasa lokalna Agroturu, numeracja niezgodna z projektem „Rowerem po Śląsku”. Trasa została zaprojektowana w kolorze żółtym i wykonana w kolorze czarnym, kolor żółty koliduje z trasą nr 16. Pozostałe uwagi jak wyżej („421”).
"410"
(412?) 		S Toszek - Sarnów - Wiśnicze - Świbie - Wielowieś - Borowiany - Krupski Młyn, 25 km.

Trasa lokalna Agroturu, numeracja niezgodna z projektem „Rowerem po Śląsku”. Inne niezgodności: trasa została zaprojektowana w kolorze brązowym (nie istniejącym w przyjętym przez PTTK systemie szlaków turystycznych) i wykonana w kolorze czarnym, kolor czerwony koliduje z trasą nr 18, oznakowanie nie jest zgodne z obowiązującymi przepisami o ruchu drogowym.
"414" S Dzierżno - Pyskowice - Jaśkowice - Zawada - Karchowice - Kamieniec - Księży Las - Łubie - Kopienice - Zacharzowice - Wilkowiczki - Toszek, 39 km.

Trasa lokalna Agroturu, uwagi jak wyżej, kolor czerwony koliduje z trasą nr 18 i 386, a kolor czarny z trasą nr 387, oznakowanie nie jest zgodne z obowiązującymi przepisami o ruchu drogowym.
---   Ścieżka rowerowa (bez planowanego oznakowania turystycznego): Gliwice, Niepaszyce - Gliwice, Brzezinka, 2 km.


Rejon Katowic
Nr Kolor Przebieg
1 C Trasa Katowice - Pszczyna - Bielsko Biała - Milówka.

W granicach Katowic trasa tymczasowo oznakowana kolorem czarnym lub zielonym! Oznakowanie trasy na tym odcinku przez p. Andrzeja Buchczyka zostało źle wykonane i nie powinno być odebrane. W granicach Tychów trasa została oznakowana przy udziale Oddziału PTTK w Jastrzębiu Zdroju. Urząd Miejski zbojkotował propozycje współpracy z Oddziałami PTTK w Gliwicach i Tychach. W granicach Pszczyny trasa została oznakowana przy udziale Oddziału PTTK w Gliwicach. Urząd Gminy w Kobiórze nie jest zainteresowany oznakowaniem trasy.
Wykonany odcinek: Katowice, Pomnik Powstańców Śląskich - Osiedle Rozdzieńskiego - Dolina Trzech Stawów - Muchowiec - Ochojec - Kostuchna - Podlesie - Tychy - Żwaków - Promnice, 36 km.
W granicach Katowic trasa tymczasowo oznakowana kolorem czarnym.
Planowany odcinek: Promnice - Kobiór, 6 km.
Wykonany odcinek: Kobiór - Piasek - Pszczyna, 11 km.
3 --- Trasa Średnicowa 1. Gliwice - Katowice - Sławków.
Planowany odcinek: Gliwice-Sośnica - Makoszowy - Piasek - Osiedle Halemba - Kłodnica - Lasy Kochłowickie - Lasy Radoszowskie - Kokociniec - Brynów - KWK „Wujek" - Park Kościuszki - Katowice, 33 km

Oznakowanie trasy zaprojektowane przez PTTK Pyskowice. Urząd Miejski w Rudzie Śląskiej zamierza oznakować swój odcinek trasy przy współpracy z PTTK Ruda Śląska.
4 S Trasa Średnicowa 2. Katowice - Chorzów - Świętochłowice - Ruda Śląska - Zabrze - Gliwice.
Planowany odcinek: Katowice - Dąb, 3 km.
Wykonany odcinek: Dąb - kąpielisko „Fala" - stadion, 3 km.
Planowany odcinek: stadion - Chorzów, 2 km.

Oznakowanie trasy zaprojektowane przez PTTK Pyskowice. W granicach WPKiW oznakowanie wykonane na odcinku 3 km przez Dyrekcję Parku na podstawie projektu Piotra Rościszewskiego.
114 Y Skraj Chorzowa - Wojewódzki Park Kultury i Wypoczynku - skraj Siemianowic-Bytkowa, 3 km.

Oznakowanie wykonane przez Dyrekcję WPKiW na podstawie projektu Piotra Rościszewskiego.
A-H   Sieć 8 tras lokalnych po Wojewódzkim Parku Kultury i Wypoczynku, uzupełniających trasy nr 4 i 114, łącznie 25 km. Na terenie parku 8 tablic informacyjnych z pokazaną na nich siecią tras rowerowych.

Oznakowanie wykonane przez Dyrekcję WPKiW na podstawie projektu Piotra Rościszewskiego. Dyrekcja Parku do dziś nie uregulowała wypłaty wynagrodzenia za projekt, powołując się na umowę z firmą p. Andrzeja Buchczyka, który autorowi projektu nigdy nie dał zlecenia i nie zamierza uregulować tej sprawy. Oznakowanie trasy powierzono firmie Wagmont, która nie potrafiła właściwie umocować znaków do słupków.
---   Sieć ścieżek rowerowych i tras lokalnych w Siemianowicach Śląskich:
Kol. Alfred - Siemianowice Śląskie - Pszczelnik - Przełajka, 8 km,
Kol. Alfred - Bytków, 1 km,
Siemianowice Śląskie - Michałkowice, 3 km,
Siemianowice Śląskie - Bażantarnia, 1 km,
Pszczelnik - Bażantarnia, 2 km,
odgałęzienie do Os. Bańgów, 1 km.


Rejon Tychów i Mikołowa
Nr Kolor Przebieg
1 C Trasa Katowice - Pszczyna - Bielsko Biała - Milówka.
(patrz ? rejon Katowic)
---   Ścieżka rowerowa (bez oznakowania turystycznego): Tychy, stacja PKP - Stare Tychy - ul. Budowlanych - al. Bielska (połączenie z trasą 1) - ul. Sikorskiego - Paprocany - Osiedle Z, 8 km.
---   Ścieżka rowerowa (bez oznakowania turystycznego): Tychy, Osiedle A (Górnicze) - ul. Budowlanych - al. Niepodległości - Tychy, UM - Osiedle G, 4 km.
---   Ścieżka rowerowa (bez oznakowania turystycznego): Tychy, Glinka - Osiedle R - Osiedle L - połączenie z trasą 1, 2 km.
---   Sieć ścieżek rowerowych i tras lokalnych w Mikołowie.


Rejon Pszczyny
Nr Kolor Przebieg
1 C Trasa Katowice - Pszczyna - Bielsko Biała - Milówka.
(patrz ? rejon Katowic)
10 Z Trasa Rybnik - Żory - Pszczyna - Wadowice.
Planowany odcinek: Żory - J. Śmieszek - Rudziczka - Suszec - Czarków - Stara Wieś - Pszczyna, 26 km.
Wykonany odcinek: Pszczyna - skraj Ćwiklic - skraj Miedźnej - Wola, 13 km.
Planowany odcinek: Wola - Brzeszcze - Jawiszowice, 9 km.
123 C Ruda Śląska - Łaziska Górne - Suszec - Pawłowice - Strumień.
Wykonany odcinek: Stary Suszec - Suszec - Kryry - Borki - Warszowice - Pawłowice - skraj Strumienia.
Trasa tymczasowo oznakowana kolorem czarnym.

Trasa oznakowana tymczasowo kolorem czarnym w granicach gmin Suszec i Pawłowice. Trasa w stronę Strumienia jest bardzo malownicza, ale źle wykonano kładki, które nie nadają się dla rowerzystów, ponadto w okresie roztopów wiosennych znajdują się pod wodą.
--- S Trasa lokalna na południe od Pawłowic

Trasa bez numeru wykonana niezgodnie z przyjętymi w Polsce zasadami (posiada pętlę z odgałęzieniem). Oznakowanie trasy jest wykonane bardzo słabo przez firmę p. Andrzeja Buchczyka.


Rejon Rybnika i Żor
Nr Kolor Przebieg
2 Y Trasa Katowice - Mikołów - Rybnik - Racibórz - Głubczyce.
Odcinek Leszczyny, PKP - Kamień, 2 km.
10 Z Trasa Rybnik - Żory - Pszczyna - Wadowice.
Wykonany odcinek: Rybnik-Paruszowiec - skraj Szczejkowic - Gichta, 12 km.
Planowany odcinek: Gichta - Żory, 3 km.

Trasa wykonana do granic Żor. PTTK Gliwice wykonał dokumentację brakującego odcinka trasy przy małym zainteresowaniu Urzędu Miasta.
30 S Trasa Rybnik - Rudy - Toszek - Lubliniec.
Odcinek Rybnik, Os. Nowiny - Gzel - Stodoły - Rudy, 17 km.

Trasa nie ma dobrze oznakowanych skrzyżowań z drogami wojewódzkimi w Chwałęcicach i Rudach.
281 N Ochojec - Kamień - Paruszowiec - Rybnik-Ruda, 20 km.

Trasa nie ma dobrze oznakowanego skrzyżowania z drogą wojewódzką w Paruszowcu.
282 N Rybnik-Ruda - Rybnicka Kuźnia - Orzepowice - Chwałęcice - Stodoły - Ochojec, 15 km.

Trasa nie ma oznakowanego odcinka obok kąpieliska i skrzyżowania z drogą krajową w Rudzie.
284 S Planowany odcinek: Rydułtowy - Czernica - Szczerbice - Buzowice, 8 km.

Trasa zaprojektowana przez PTTK Gliwice, wykonana w 2001 r. w granicach Rydułtów.
285 Z Ruda - Kamień, 6 km.
286 C Skrót trasy 281 koło Zimnego Dołu, 1 km (skrócenie trasy o 1 km).
287 C Olszowiec - Grabownia - Siedliska, 3 km (skrócenie trasy 282 o 2 km).
288 C Skrót trasy 282 koło Olszowca, 1 km (skrócenie trasy o 1 km).
289 C Brzeziny - Boguszowice, 2 km.
290 S Boguszowice - Gotartowice - Kłokocin - Osiedle Boguszowice - KWK „Jankowice" - Boguszowice, 14 km.
301 S Czerwionka-Leszczyny - Przegędza - Szczejkowice - Gichta, 11 km.
305 C Palowice - Gichta, 5 km.
315 Z Rybnik-Orzepowice, Przystań - Niewiadom - Szyb „Kościuszko" - Radlin - Obszary, 14 km.
---   Ścieżki rowerowe (bez oznakowania turystycznego) koło dworca kolejowego w Rybniku.


Rejon Wodzisławia Śląskiego
Nr Kolor Przebieg
316 Y Olza - Odra - Rogowiec - Bluszczów - Buków - Lubomia - Światłowiec - Szybik - Zawada - Syrynka - Czyżowice - Gorzyce - Uchylsko - Gorzyczki - Turza Śląska - Turzyczka - Wodzisław Śląski, 52 km.

Trasa zaprojektowana przez PTTK Gliwice, wykonana w 2001 r.
317 S Pszów - Szybik, 3 km.
320 C Orzepowice-przystań - Zebrzydowice - Blizowiec - skraj Czernicy - Rydułtowy - Krzyżkowice - Światłowiec, 23 km
(Odcinek Blizowiec - skraj Czernicy - Rydułtowy na ukończeniu).

Trasa zaprojektowana przez PTTK Gliwice, wykonana do 2001 r. poza odcinkami przebiegającymi w granicach gmin Gaszowice i Lubomia.
321 S Skraj Rydułtów - Kalwaria - Pszowskie Doły - skraj Krzyżkowic, 5 km.
322 Z Skraj Rydułtów - Pszowskie Doły, 2 km.

Trasy 321 i 322 zaprojektowane przez PTTK Gliwice, wykonane w 2001 r. przez Urzędy Miast Rydułtowy i Pszów.
---   Ścieżka rowerowa (bez oznakowania turystycznego): Rydułtowy - Osiedle Na Wzgórzu, 2 km.


Rejon Raciborza
Nr Kolor Przebieg
6 C Trasa prowadząca szlakiem husarii polskiej. (przebieg patrz ? rejon Gliwic)
6 C Trasa prowadząca szlakiem husarii polskiej.
Odcinek Racibórz - Krzanowice/Strahovice, przejście graniczne, 18 km.

Trasa wykonana i oznakowana z inicjatywy miasta Raciborza przy wykorzystaniu funduszy PFARE. Oznakowanie jest poprawne pomiędzy miejscowościami. Poza Raciborzem w miejscowościach brak jest oznakowania turystycznego, natomiast pojawia się nieprawidłowe oznakowanie poziome jezdni, zabronione obecnymi przepisami.
341 Y Owsiszcze, przejście graniczne Tworków/Hať - skraj Tworkowa, 3 km.

Trasa oznakowana z inicjatywy Starostwa Powiatowego w Raciborzu. Z uwagi na brak powiązania z jakąkolwiek miejscowością i siecią innych tras rowerowych ma charakter czysto statystyczny.


Rejon Jastrzębia Zdroju i Cieszyna
Nr Kolor Przebieg
9 N Trasa Wrocław - Opole - Racibórz - Jastrzębie Zdrój - Pszczyna - Oświęcim - Kraków. Odcinek Jastrzębie Zdrój - Bzie Zameckie - Bzie Dolne - Golasowice - Zbytków - Strumień, 23 km.
11 Y Trasa Pszczyna - Skoczów - Cieszyn. Odcinek Landek - Pierściec - Skoczów - Dębowiec - Zamarski - Cieszyn, przejście graniczne, 37 km.
12 N Trasa Podbeskidzka. Odcinek Ustroń - Nierodzim - Górki Wielkie - Jaworze, 22 km.
13 Z Trasa Rybnik _ Jastrzębie Zdrój - Ustroń. Rybnik-Paruszowiec - Chwałowice - Jankowice Rybnickie - Świerklany Dolne - Połomia - Szeroka - Jastrzębie Zdrój-Kyndra - Bzie Zameckie - Zebrzydowice - Kończyce Małe - Kończyce Wielkie - Haźlach - Zamarski - Bażanowice - Dzięgielów - Ustroń, 80 km.
24 C Pętla Euroregionu Cieszyńskiego. Chałupki, przejście graniczne - Zabełków - Olza - Uchylsko - Gorzyczki - Łaziska - Godów - Głębocz - Gołkowice - Szotkowice - Moszczenica - Jastrzębie Zdrój - Ruptawa - Zebrzydowice Dolne - Kaczyce - Folwarczek - Pogwizdów - Brzezówka - Cieszyn - Mnisztwo - Dzięgielów - Goleszów - Kozakowice Górne - Międzyświeć - Skoczów - Nierodzim - Ustroń - Polana - Wisła - Nowa Osada - Zaolzie - Istebna - Jasnowice, przejście graniczne, 130 km.
251 C Strumień - Zabłocie - Zaborze - Rudzica - Jasienica - Jaworze, 24 km.
252 S Górki Wielkie - Brenna, 9 km.
253 Z Istebna-Rogowiec - Jasnowice - Jaworzynka - Zapasieki - Koniaków - Istebna-Zaolzie, 28 km.
254 N Kaczyce-Podświnioszów - Kończyce Wielkie - Dębowiec, 14 km.
255 Y Czadeczka - Kotelnica, 1 km
256 Y Ustroń - Cisownica - Leszna Górna - Dzięgielów, 8 km
271 Y Jastrzębie Zdrój - Marklowice Górne - Zebrzydowice, 28 km.

Trasy tego rejonu (za wyjątkiem początku trasy 13) zostały oznakowane w ramach Projektu „Regiotur”. Liczne duże tablice informacyjne z pokazaną na nich siecią tras rowerowych i miejsca wypoczynku. Projekt tras został wykonany przy współudziale PTTK Jastrzębie Zdrój. Odcinek trasy 13 wykonany przez gminę Świerklany posiada zbyt rzadkie, mocno zniszczone oznakowanie.


Rejon Bielska-Białej
Nr Kolor Przebieg
192 S Landek - Iłownica - Roztopice - Wieszczęta - Bielowicko - Grodziec, 16 km. Brak danych o oznakowaniu.
193 Y Mazańcowice - Międzyrzecze Górne - Rudzica, 13 km.
Brak danych o oznakowaniu.
---   Jaworze - Łukoszowa Kępa - Jaworze Nałęże - Basen - Droga Cesarska - Centrum - Młyńska Kępa. Brak danych o oznakowaniu.
---   Jaworze - Dolina Szerokiego Potoku (Szalinowa) - Borowina - Jaworze Średnie - Wawrzyczkowa Kępa - Centrum. Brak danych o oznakowaniu.
--- N Szczyrk Centrum - Zapalenica - Siodło - wkoło Skalitego - Borowina - Szczyrk Centrum, 8 km. Brak danych o oznakowaniu.
--- N Szczyrk Centrum - Górka - Podmagura - Więzikówka - Bieniatka - Szczyrk Dolny - Szczyrk Centrum, 9 km. Brak danych o oznakowaniu.
--- Y Szczyrk Centrum - Szczyrk Górny - Grapa - Migdały - Beskid - Przełęcz Karkoszczonka - Wyrobiska - Szczyrk Biła - Szczyrk Centrum, 10 km.
Brak danych o oznakowaniu.
--- C Szczyrk Centrum - Szczyrk Biła - Magura - Podmagura - Górka - Szczyrk Centrum, 14 km. Brak danych o oznakowaniu.
--- C Szczyrk Centrum - Szczyrk Górny - Młaki - Polana Skrzyczeńska - Skrzyczne, 11 km. Brak danych o oznakowaniu.
--- C Skrzyczne - Jaworzyna - Huczkula - Kaźmierula - Dunacie - Szczyrk Centrum, 7 km. Brak danych o oznakowaniu.


Rejon Żywca
Nr Kolor Przebieg
231 N Węgierska Górka, skraj - Cisiec-Gołuszki - Mały Cisiec - Kamesznica-Krzywa - Kamesznica, park - Złatna - stok Magurki - Węgierska Górka, skraj, 17 km
235 S Węgierska Górka, PKP - trasa nr 231, 1 km


WNIOSKI

Stale rosnący ruch rowerzystów na wykonanych trasach, a także rzesze turystów poszukujących ciekawych tras rekreacyjnych i krajoznawczych wskazują na to, że znakowanie tras rowerowych jest potrzebne.

Trasy projektowane i wykonywane pod nadzorem osób związanych z PTTK (m.in. Gliwice, Jastrzębie Zdrój i Rybnik) spełniają swoją rolę. Poważnym problemem jest namówienie sąsiadujących ze sobą gmin na kontynuowanie prac rozpoczętych w jednej z nich.

Nie powinno mieć miejsca wykonywanie tras rowerowych bez dokumentacji, ponieważ utrudnia to prowadzenie prawidłowej polityki informacyjnej, narażając gminy na dodatkowe koszty z powodu ukrytego wielokrotnego wykonywanie tych samych czynności - każdy wykonawca prac przy trasie lub autor informacji o trasie musi uwzględniać w kalkulacji ponowne wykonywanie obliczeń dotyczących zakresu prac i kilometrażu trasy.

Słupki, do których mocowane jest oznakowanie, powinny być zabetonowane w gruncie, a same słupki częściowo zalane od wnętrza betonem, co znacznie ograniczy możliwość ich kradzieży lub zniszczenia przez chuliganów. Metoda wbijania słupków w grunt nie zdała egzaminu.

Znaki powinny być mocowane do słupków w sposób uniemożliwiający przekręcenie ich wokół słupa. Znaki powinny być przykręcone wprost do słupka lub dobrze umocowane obejmą. Większość wykonawców tego warunku nie spełnia! Znaki przyspawane na trwałe do słupa są niepraktyczne - metoda ta uniemożliwia mocowanie do jednego słupa kilku znaków, a także uniemożliwia prawidłowe mocowanie drogowskazów. Na części tras nie spotyka się drogowskazów, na niektórych znajdują się znaki przypominające drogowskazy, ale nie zawierające poprawnej treści. Większość tablic informacyjnych nie zawiera podstawowej informacji dotyczącej odległości pomiędzy poszczególnymi miejscowościami na trasach.

Polski system znakowania przewiduje stosowanie znaków R-2 do oznakowania tras międzynarodowych i znaków R-1 z paskami w pięciu kolorach. Stosowanie tego systemu ma sens jeżeli nie traktuje się tych pasków jako dekoracji, ale wykonuje poszczególne trasy zgodnie z instrukcją znakowania wydaną przez PTTK. Zatrudnianie do tych prac osób nie przeszkolonych przez PTTK, a także osób, które stosują własne, odmienne zasady oznakowania powoduje z jednej strony straty gospodarcze, a z drugiej zniechęca do korzystania z tras przez osoby, które z powodu dezorientacji mogą łatwo zabłądzić.

Niedopuszczalne jest samowolne zmienianie ustalonych kolorów tras, jakie miało miejsce w Katowicach i w Gliwicach (oznakowanie trasy 3 kolorem czerwonym, a nie niebieskim), a tym bardziej stosowanie na trasie na przemian znaków w dwóch kolorach zielonym i czarnym zamiast koloru czerwonego (Katowice).

Oznakowanie tras na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej powinno być ujednolicone z siecią ogólnopolską.

Niepokojący jest zwyczaj ogłaszania przetartablegów na dokumentację lub wykonawstwo oznakowania tras rowerowych lub zlecanie takich prac bez sprawdzania kwalifikacji wykonawców, a zwłaszcza bez sprawdzania znajomości systemu znakowania turystycznych tras rowerowych. Z jednej strony powoduje to brak wykorzystania części osób przeszkolonych przez PTTK (m.in. przy pomocy finansowej Śląskiego Związku Gmin i Powiatów), a z drugiej powoduje marnowanie społecznych funduszy, których jest bardzo mało w porównaniu z potrzebami.

Cieszy duże zainteresowanie finansowaniem prac przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach, bez którego wykonanie oznakowania wielu tras byłoby niemożliwe.