Komentarze do przepisów

PRAWO O RUCHU DROGOWYM

Ustawa z dn. 20 czerwca 1997 r. (Dz.U. Nr 98/97, poz. 602 z późniejszymi zmianami), aktualnie obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 czerwca 2005 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy – Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. Nr 108/05, poz. 908 z późniejszymi zmianami.

WARUNKI TECHNICZNE POJAZDÓW

Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 1 kwietnia 1999 r. w sprawie warun-ków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia (Dz.U. Nr 44/99, poz. 432).

ZNAKI I SYGNAŁY DROGOWE

Rozporządzenie Ministrów Infrastruktury oraz Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 31 lipca 2002 r. w sprawie znaków i sygnałów drogowych (Dz.U. Nr 170/02, poz. 1393),

Najlepszym rozwiązaniem dla rowerzystów jest możliwość przejechania trasy drogą dla rowerów, zwaną zwyczajowo ścieżką rowerową. W świetle kodeksu drogowego droga dla rowerów przeznaczona jest tylko do ruchu rowerów i powinna być oznaczona odpowiednimi znakami drogowymi (art. 2, pkt. 5). Dla oznakowania takiej drogi przewidziano znaki nakazu C-13 „droga dla rowerów”. Piesi i pojazdy, jeżeli z jakiś przyczyn muszą skorzystać z drogi dla rowerów zobowiązani są ustąpić pierwszeństwa przejazdu rowerowi (art. 11, pkt. 4; art. 26, pkt. 4). Wyjątkiem są osoby niepełnosprawne, którym inni użytkownicy drogi są zobowiązani zawsze okazać pomoc.

Odpowiednio oznakowane skrzyżowanie drogi dla rowerów z jezdnią dla samochodów nazywane jest przejazdem dla rowerzystów (art. 2, pkt. 12). Krawędzie przejazdu oznakowane są na jezdni grubymi przerywanymi liniami P-11, a od strony nadjeżdżających pojazdów przed przejazdem dla rowerzystów stawiane są znaki informacyjne D-6a „rzejazd dla rowerzystów”. Pojazdy zobowiązane są ustąpić pierwszeństwa rowerom znajdującym się na takim przejeździe (art. 27, pkt. 1), a pojazdy skręcające w drogę poprzeczną także rowerom, które poruszają się drogą dla rowerów lub pasem ruchu dla rowerów wzdłuż głównej drogi (art. 27, pkt. 1a).

W przypadku drogi pieszo-rowerowej rowerzysta zobowiązany jest zachować szczególną ostrożność wobec pieszego i ustąpić mu pierwszeństwa (art. 33, pkt. 1). Drogi pieszo-rowerowe oznakowane są znakami nakazu C-16-13 „droga dla pieszych i rowerów”.

Należy zwrócić uwagę, że wjechanie z drogi dla rowerów na jezdnię (poza przejazdem dla rowerzystów i pasem ruchu dla rowerów) uważane jest za włączenie się do ruchu (art. 17, pkt. 1) – rowerzysta ustępuje pierwszeństwa pojazdom poruszającym się wzdłuż jezdni, a miejsca takie oznakowane są znakami ostrzegawczymi A-24 „rowerzyści”.

W przypadku braku drogi dla rowerów rowerzysta zobowiązany jest poruszać się po poboczu drogi. W praktyce pobocza takie należą do rzadkości. W przypadku braku pobocza nadającego się do jazdy rowerzysta może korzystać z jezdni (art. 16, pkt. 5). Nie wolno jeździć rowerami po drogach oznakowanych znakami „zakaz ruchu rowerów”, „droga ekspresowa” i „autostrada”. W niektórych sytuacjach rowerzysta może korzystać z chodnika (art. 33, pkt. 5), pamiętając o ustępowaniu pierwszeństwa pieszym. Administrator drogi może na stałe dopuścić ruch rowerowy na chodniku, który nie ma parametrów ciągu pieszo-rowerowego, stosując zestawienie znaków C-16 „droga dla pieszych i T-22 „Nie dotyczy rowerów”.

Wszystkich użytkowników dróg obowiązuje ruch prawostronny i jazda możliwie blisko prawej krawędzi drogi (art. 16, pkt. 1 i 4). Rowerzystów, korzystających z jezdni obowiązują również inne przepisy, dotyczące kierowców pojazdów, a w szczególności zasady wyprzedzania i pierwszeństwa przejazdu przez skrzyżowania, włączania się do ruchu i zatrzymywania. Rowerzysta musi ustąpić pierwszeństwa pieszemu na przejściu dla pieszych (art. 26, pkt. 1) i na drodze oznaczonej znakami „strefa zamieszkania”, a także rowerzyście korzystającemu z przejazdu dla rowerzystów.

Rowerzystom nie wolno czepiać się pojazdów. Jazda na rowerze wymaga trzymania co najmniej jednej ręki na kierownicy oraz obu nóg na pedałach (art. 33, pkt. 3). Dopuszcza się jazdę po jezdni dwóch rowerów obok siebie, jeżeli nie utrudnia to poruszania się innym uczestnikom ruchu (art. 33, pkt. 3a). Dzieci do 7 lat można przewozić na rowerze na dodatkowym siodełku z podnóżkami (art. 33, pkt. 2). Zamiar skrętu należy sygnalizować zawczasu wyciągniętą w bok ręką. Rower powinien być wyposażony w dzwonek, hamulec oraz światła pozycyjne – barwy białej z przodu i barwy czerwonej z tyłu, a także w światło odblaskowe barwy czerwonej z tyłu.

Długość zespołu złożonego z roweru i przyczepy lub wózka rowerowego i przyczepy nie może przekraczać 4 m (art. 62, pkt. 4a), przy czym wolno przewozić dzieci w przyczepie przystosowanej konstrukcyjnie do ich przewozu (art. 63, pkt. 3).

Rowerem może poruszać się po drogach osoba (art. 96), która ukończyła 10 lat, jednakże do czasu ukończenia 18 lat musi posiadać kartę rowerową (kartę motorowerową lub prawo jazdy). Kierowanie wózkiem rowerowym i rowerem wieloosobowym lub wożenie pasażera wymaga jednak ukończenia 17 lat. Chociaż od osób pełnoletnich przepisy nie wymagają posiadania dokumentu takiego jak karta rowerowa lub prawo jazdy, jednakże nakazują, ażeby rowerzysta był sprawny pod względem fizycznym i psychicznym oraz posiadał inne umiejętności do kierowania w sposób nie zagrażający bezpieczeństwu ruchu drogowego (art. 87).

Organizatorzy wycieczek i imprez rowerowych powinni wiedzieć, że kolumna rowerów lub wózków rowerowych może liczyć nie więcej niż 15 pojazdów, a innych rowerów nie więcej niż 5 (art. 32, pkt. 1).

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY

z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunków ich umieszczania na drogach (Dz.U. Nr 220/03, poz. 2181 z dnia 23 grudnia 2003 r.).

Rozporządzenie wprowadza wiele zmian dotyczących problematyki ruchu rowerowego. Pierwszą zmianą jest obowiązek wykonywania znaków szlaków rowerowych z folii odblaskowej typu 1, podczas gdy dotychczas znaki te były wykonywane jako nieodblaskowe (zał. 1, pkt. 1.2.1). Kolejną zmianą jest wprowadzenie innego niż dotychczas wzoru roweru, który należy stosować na wszystkich znakach i sygnalizatorach. Podstawowy wzór roweru znajduje się na wzorze znaku C-13 (zał. 1, rys. 9.3.7), podczas gdy w poprzednich przepisach należało się wzorować na znaku B-9.

Rozporządzenie nakazuje wykonanie badania natężenia ruchu pieszego i rowerowego oraz ustalenia prognozy zmiany tego ruchu przed ustawieniem przy chodniku znaków zamieniających go na ciąg pieszo-rowerowy (zał. 1, pkt. 4.2.19). Podano też zasady lokalizacji przejazdów dla rowerzystów (zał. 1, pkt. 5.2.6.4).

Na dodatkowych znakach szlaków rowerowych krajowych zażyczono sobie obwódkę szerokości 5 mm (instrukcja znakarska PTTK zakazuje wykonywania obwódek), paski o wymiarach 30 x 90 mm (wg instrukcji PTTK 50 x 120 mm), kropki o średnicy 45 mm (wg PTTK 50 mm) i strzałki 15 x 120 mm z grotami 45 x 45 mm (wg PTTK strzałki 25 x 120 mm z grotami 50 x 55 mm). Taką samą obwódkę szerokości 5 mm zażyczono sobie na znakach szlaków międzynarodowych, podczas gdy instrukcja PTTK wymaga stosowania obwódek szerokości 10 mm. Rozporządzenie podaje mało praktyczny wzór drogowskazu, na którym można umieścić tylko jedną nazwę miejscowości, podczas gdy nasz wzór drogowskazu umożliwia podanie czterech nazw.

W zakresie znaków drogowych poziomych rozporządzenie ujednolica wymiary i wzory znaków – obecnie można zaobserwować znaki o najrozmaitszych wymiarach i wzorach.

Nowością jest dopuszczenie do użytku wspólnych sygnalizatorów dla pieszych i rowerzystów S-5 i S-6.

Niepraktyczny jest zakaz stosowania w obrębie skrzyżowań progów płytowych z przejazdami dla rowerzystów, co oznacza, że rowerzyści utracili możliwość uzyskania pierwszeństwa przejazdu przez wszystkie skrzyżowania. Nareszcie ukazały się jednoznaczne przepisy dotyczące stosowania balustrad chroniących ruch pieszych i rowerzystów.

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY

z dnia 23 września 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków zarządzania ruchem na drogach oraz wykonywania nadzoru nad tym zarządzaniem (Dz.U. Nr 177/03, poz. 735)

Dla projektów organizacji ruchu drogowego, których zadaniem jest wyłącznie wprowadzenie dodatkowego oznakowania szlaku rowerowego, wystarczające jest stosowanie szkiców (§3 pkt 3). Profile podłużne potrzebne są w przypadku dróg o dużym pochyleniu podłużnym, utrudniających hamowanie przed skrzyżowaniem.

Organy zarządzające ruchem to:
  1. Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad, Oddziały w Katowicach i w Opolu - drogi krajowe, za wyjątkiem dróg na terenie powiatów grodzkich,
  2. Urząd Marszałkowski - drogi wojewódzkie, za wyjątkiem dróg na terenie powiatów grodzkich,
  3. Starostwo Powiatowe lub z jego upoważnienia Zarząd Dróg Powiatowych (ewentualnie Urzędy Gmin),
  4. w przypadku miast stanowiących powiaty grodzkie - Urząd Miasta Organy utrzymujące ruch to:
    1.  Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad – jak wyżej,
    2.  Zarząd Dróg Wojewódzkich – drogi wojewódzkie, za wyjątkiem dróg na terenie powiatów grodzkich,
    3.  Zarząd Dróg Powiatowych lub bezpośrednio Urząd Gminy,
    4.  Urząd Gminy,
    5.  właściciel lub administrator drogi (zakładowej, polnej, leśnej, prywatnej).
Oznakowanie szlaku rowerowego realizuje zarząd drogi lub organizacja turystyczna. Z rozporządzenia wynika konieczność uzupełniania oznakowania co pół roku.

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA TRANSPORTU I GOSPODARKI MORSKIEJ

z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (Dz.U. Nr 43/99, poz. 430)

Ścieżki rowerowe mogą prowadzić równolegle do głównych dróg tylko wtedy, gdy pozwala na to szerokość pasa drogowego (§ 43). Przy ograniczonej szerokości tych dróg jest to możliwe tylko wtedy, gdy chodnik można oddzielić od jezdni ogrodzeniem, zachowując odpowiednią szerokość chodnika (§ 47). Na drogach niższych klas dopuszcza się wydzielenie na jezdni pasa dla rowerów (§ 46) szerokości min. 1,5 m, jeżeli pozostaje dostatecznie dużo miejsca na pasy dla pojazdów samochodowych.

Przejścia dla pieszych podziemne i nadziemne wymagają dostosowania ich do ruchu osób niepełnosprawnych, przynajmniej jednego w odstępach co 200 m (§ 127). Dostosowanie to polega przeważnie na zastosowaniu pochylni o spadku 8÷10 %, co umożliwia korzystanie z nich przez rowerzystów, gdyż ścieżki rowerowe mogą mieć pochylenie podłużne do 15 % (§ 48). Przejazdy dla rowerzystów powinny być projektowane tak samo jak przejścia dla pieszych. Z uwagi na ograniczoną częstotliwość występowania tych przejść najlepiej projektować przejazdy dla rowerzystów przy istniejących przejściach dla pieszych.

Barierki zabezpieczające ruch pieszy i rowerowy ujęte są w rozporządzeniu dotyczącym szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych.